Osada położona 6 km na południowy zachód od Grodziska Mazowieckiego, nad
Tuczną (dopływem Bzury). Gmina o charakterze rolniczym silnie zurbanizowana
w rejonie Jaktorowa i Międzyborowa, licząca 8,5 tysiąca mieszkańców. Na
terenie gminy znajdują się grunty przeznaczone na inwestycje związane z
przetwórstwem rolnym oraz na inwestycje przemysłowe i mieszkaniowe.
Na
północ od miejscowości na łąkach stanowisko archeologiczne -2 kurchany z
III-IV w. o wys. ok. 0,9 m, miejsce pochówku w postaci rozległej warstwy ciałopalenia.
W miejscowości (ul. Piaski) głaz narzutowy o obw. 850 cm -pomnik ostatniej
turzycy padłej w 1627r. W
XV w. była tu osada służebna na skraju Puszczy Jaktorowskiej.
Puszcza zajmowała przestrzeń pomiędzy Jaktorowem, Kuklówką,
Radziejowicami, Korytowem, Wiskltkami i Baranowem. Łączyła się ona z
innymi kompleksami leśnymi -z Puszczą Wiskicką i Korabiewską. Puszcza
Jaktorowska była ostatnią na świecie ostoją tura. Jak się przypuszcza,
tury jaktorowskie przetrwały o ok. 300 lat dłużej od turów w innych
kompleksach leśnych świata. Zawdzięczać to należy szczególnej opiece królów
polskich. Według lustracji z 1510 r. we wsi Kozłowice (między dzisiejszym
Żyrardowem a Wiskitkami) osiedleni byli łowcy. których zadaniem była
opieka nad turami i lasem, w zamian za co byli zwolnieni od innych danin. Chłopi
ze wsi Jaktorowo byli zobowiązani gromadzić siano z okolicznych łąk i na
rozkaz łowców wozić do Puszczy dla turów. Pomimo wyraźnej opieki królewskiej
populacja turów miała tendencję spadkową; przyczyną była wzmożona
penetracja terenów leśnych przez człowieka, wyręby i wypas bydła, kłusownictwo.
W
1557 r. było jeszcze w okolicy Jaktorowa 50 turów, w 1564 r. -38 turów. w
1602 r. -4 tury, ostatnia turzyca padła w 1627 r. Od tej pory gatunek ten
wyginął na świecie.
Rabunkowa
gospodarka leśna, zakładanie bud i wprowadzanie budników do lasu sprawiły,
iż powierzchnia Puszczy stale się zmniejszała. W 2 poł. XIX w. Puszcza
Jaktorowska zniknęła całkowicie.
W
1864 r. rozpoczął się masowy wyrąb lasu. W 1883 r. powstała bielarnia
tkanin. W 1904 r. założono Polski Związek
Ludowy - pierwsza organizacja chłopska w Królestwie Polskim. W 1944 r.
Jaktorów był rejonem działań partyzanckich, 29 września 1944 r. miała tu
miejsce bitwa oddziałów AK grupy Kampinos pod dowództwem majora A.
Kotowskiego "Okonia"
źródło:
www.wiem.onet.pl
|